tâm khảm viết thư pháp bình ổn và điều hòa huyết khí
Có được điều đó là vì trước khi bắt tay vào viết thư pháp người ta bao giờ cũng phải tìm hiểu học tập, quan sát rất kỹ chữ mẫu để tìm ra những nét đặc trưng chủ yếu của con chữ, điều này chẳng khác nào việc điều tâm trong khi tập tành khí công nhờ đó mà tâm khí được thăng bằng.
Khi thưởng thức những bức tranh bằng chữ, người ta thường cảm thấy rất nhiều điều ý hợp tâm đầu và thích thú. Dương Hùng, triết nhân trứ danh đời Hán (Trung Quốc) đã nói : “Thư pháp là vì con tim mà đưa bút”, có nghĩa là, mỗi tác phẩm thư pháp là một sự thí nghiệm về tinh thần và sức mạnh nội tâm của con người. Rèn luyện bằng thư pháp là phương thức có khả năng khơi dậy những tình cảm trong sáng và lành mạnh, loại bỏ những nghĩ suy vẩn vơ và mọn, khiến cho tâm hồn được cởi mở và khai thái. Thư pháp vừa tẩm bổ và nâng cao năng lực thẩm mỹ lại vừa được tạo điều kiện hưởng thụ về nghệ thuật, từ đó mà tạo nên hiệu quả cao trong việc Rèn luyện tâm sự, tu thân dưỡng tính.
Lấy thư pháp truyền thống làm thí dụ: chữ lệ thư chắc khỏe khiến cho con người ta tâm tính trở thành hiền hòa, rất hạp cho những người bị tăng áp huyết, suy nhược tâm thần... Chữ khải thư chân phương và thảnh thơi, rất ăn nhập với người hay xốc nổi, tâm trạng dễ xao động, rối bời. Lối chữ thảo lại khiến con người ta hăng hái, ý thức trở thành phấn chấn, nét bút thanh thản, thoải mái, kết hợp nhuần nhuyễn giữa cái hư cái thực, nét sổ như sao băng quét sạch tàn vân, nét chấm như đá lở, nét phẩy như sừng con tê, nét mác tựa mũi tên bật khỏi dây cung, biến hóa khôn lường, lại có thể khêu gợi những linh giác, hết sức hạp với những bồ cảm bị ức chế, uất ức và ốm yếu lâu ngày.
Viết thư pháp vừa điều tâm, điều tức và điều hình, là một phương thức sinh dưỡng có lợi cho sức khỏe.
Thư pháp bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho hệ thống tâm thần trung ương
Trước khi bắt tay vào viết, phong độ cần phải chính xác như thể người luyện khí công điều thân. Khi ngồi, đầu phải ngay ngắn, hai vai cân đối, ngực ưỡn lưng thẳng, hai bàn chân đặt vững chãi trên mặt đất. Có vậy mới dốc được tinh khí toàn thân, ánh mắt luôn chuyển động giữa cây bút và nét chữ, hơi thở đều, bàn tay, cổ tay, khuỷu tay và cánh tay được áp dụng một cách khôn cùng linh hoạt, khiến cho khí huyết toàn thân được khơi thông một cách thiên nhiên, công năng các bộ phận trong thân được điều hòa cân đối mà không bị khô cứng, chức năng vỏ não và hệ tâm thần thực vật được cải thiện, lưu lượng tuần hoàn máu được gia tăng khiến cho quá trình thay cũ đổi mới trong thân được diễn ra một cách tiện lợi.
Thư pháp điều tâm, điều tức và điều hình
Viết thư pháp cũng giống như việc xem sách báo hay viết chữ, đều là những hoạt động có ích đan xen nhau giữa động và tĩnh. Người cầm bút viết thư pháp cũng giống như họa sĩ thường gửi gắm tâm hồn mình vào núi cao sông dài, hoa thơm cỏ lạ, chim bay thú chạy...muôn vật trong trời ơi đất hỡi không thứ gì không lọt vào tâm tư. Có thể nói, linh khí của đất trời nước non, hồn sống của muôn loài sẽ dung dưỡng cho thể xác và tâm hồn nhờ đó mà giúp cho cơ thể luôn khỏe mạnh và trường sinh. Vẽ tranh ngày xuân lại càng thêm lạc thú, giữa sinh khí ngày xuân phơi phới, vạn vật sinh sôi, muôn hoa đua nở, đi dạo thư thả ngắm trời ngắm đất, ngắm cảnh ngắm người rồi trở về nhà, ngồi tĩnh lặng trong trai phòng, hồi tưởng lại những gì đã thấy, chọn lựa thứ ý hợp tâm đầu nhất, cấu tứ mà hình thành bức tranh sao cho có thần, có ý rồi trong lúc tâm hồn trào dâng, vung bút quết màu mà viết một mạch thành chữ.
Cũng giống như trong tập luyện khí công, thư họa, thư pháp cũng chú trọng điều tâm, điều tức và điều hình. Chính bởi vậy mà các nhà đại thư pháp từ xưa đến nay bao giờ cũng rất cao thọ. Cái gọi là điều tâm nghĩa là trước khi thư họa phải tiến hành cấu tứ nghệ thuật, trong cấu tứ thì phải tĩnh tâm, vứt bỏ những ý nghĩ vơ vẩn, chỉ tâm niệm vào một điều khiến cho tâm não trở về với thiên nhiên; điều tức tức thị phải điều hoà nhịp thở, hô hấp đều đặn, bình ổn từ đó mới có thể viết và vẽ được; điều hình, tức thị phải chú trọng tư thế khi viết chữ. Thư pháp trong tĩnh có động, động qui về tĩnh, tĩnh qui về động, quả thật rất có ích đối với tâm hồn và thể xác con người.
ThS. BS. Hoàng Khánh Toàn
